2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3

4
4
4
4
4
4

ŻEGLARSTWO

1 - Jak żeglować bezpiecznie
2 - Podział jachtów żaglowych
3 - Budowa jachtu – główne elementy
4 - Obowiązkowe wyposażenie łodzi

1 - Jak żeglować bezpiecznie

Osoby uprawiające żeglarstwo narażone są nie tylko na szybko zmieniające się warunki pogodowe, ale również na nieplanowane i gwałtowne zetknięcie się z wodą. Wielu trudnych sytuacji da się jednak uniknąć. Wywrotki jachtów i wypadnięcia za burtę zdarzają się często na skutek nieprzestrzegania podstawowych zasad bezpieczeństwa. Aby żeglowanie było przyjemne i bezpieczne, należy wcielić w życie kilka zasad i zapewnić członkom załogi odpowiednie przeszkolenie.

1. - podczas żeglugi i wszelkich prac, należy się poruszać na jachcie ostrożnie. Wypaść za burtę możemy nawet stojąc w porcie. Obowiązuje prosta zasada: „jedna ręka dla jachtu, druga dla siebie”.

2. - członkowie załogi muszą wykonywać z należytą starannością komendy kapitana, bądź sternika. Należy pozostać czujnym i przygotowanym do wykonywania manewrów. Młodzi adepci sztuki żeglarskiej zobowiązani są do głośnego powtarzania komend żeglarskich, tak by prowadzący jacht upewnił się, że wiedzą, co mają robić.

3. - na jachcie należy się poruszać po stronie nawietrznej.

4. - nie stawajmy bez potrzeby na dziobie jachtu, zwłaszcza podczas silnego wiatru.

5. - osoby nie umiejące pływać powinny nakładać pasy ratunkowe, które mają za zadanie utrzymać je na wodzie, odwrócić głowę do góry i zabezpieczyć przed zachłyśnięciem wodą. Pasy ratunkowe muszą stosować również dzieci przebywające na pokładzie.

6. - środki ratunkowe typu koło ratunkowe przechowujemy w miejscu dostępnym, tak byśmy mogli ich natychmiastowo użyć.

7. - na pokładzie jachtu, jak i pod pokładem, utrzymywać należy porządek. O wszelkie wystające przedmioty i luźno pozostawione rzeczy możemy bardzo łatwo się potknąć i wypaść za burtę, skręcić nogę lub nabić sobie guza. Wszystkie luźne przedmioty należy umocować liną.

8. - nie chodzimy po jachcie boso, ani w sandałach czy japonkach. Używamy obuwia zamkniętego o gumowej antypoślizgowej podeszwie.

9. - jacht należy prowadzić w sposób zdecydowany, ale spokojny. Dostosowujemy technikę to warunków atmosferycznych, ale również olinowania i jednostki, na której pływamy. Zawsze uprzedzajmy załogę o planowanym manewrze. Obmyślmy również manewr zapasowy. Wykonujmy takie manewry, które w danej chwili wydają nam się prostsze i bezpieczniejsze.

10. - podczas ciężkich warunków pogodowych należy używać lajfliny, która zabezpiecza przed wypadnięciem za burtę.

11. - nie pływamy w nocy po akwenach do tego niedostosowanych oraz na jednostkach nie posiadających odpowiedniego systemu oświetlenia.

2 - Podział jachtów żaglowych

Podział jachtów żaglowych ze względu na kategorię projektową

Kategoria A (oceaniczna) – jachty żaglowe przystosowane do dalekich rejsów, które sprawdzają się przy silnym wietrze powyżej 8 stopni w skali Beauforta i wysokich falach przekraczających 4m wysokości.
Kategoria B (pełnomorska) – jachty żaglowe przystosowane do rejsów pełnomorskich, które sprawdzają się przy silnym wietrze do 8 stopni w skali Beauforta i wysokich falach do 4m wysokości.
Kategoria C (przybrzeżna) – jachty żaglowe przystosowane do rejsów po wodach przybrzeżnych, zatokach, zalewach, jeziorach i rzekach. Sprawdzają się przy wietrze o sile do 6 stopni w skali Beauforta i falach o wysokości do 2m.
Kategoria D (na wody osłonięte) – jachty żaglowe przystosowane do rejsów na małych jeziorach, rzekach i kanałach. Sprawdzają się przy wietrze o sile do 4 stopni w skali Beauforta i falach o wysokości do 0,5m np. popularna Omega.

Podział jachtów żaglowych ze względu na akwen użytkowania

Jachty śródlądowe – poruszają się po jeziorach i rzekach.
Jachty morskie – poruszają się po pełnych morzach, przy brzegach oraz w zatokach.
Jachty oceaniczne – poruszają się po oceanach.

Podział jachtów żaglowych ze względu na sposób użytkowania

Jachty regatowe – wykorzystywane do udziału w zawodach żeglarskich, czyli regatach. Jednostki biorące udział w regatach napędzane są tylko siłą wiatru. Regaty odbywają się na trasach śródlądowych, morskich i oceanicznych. Jachty regatowe mają lekki kadłub i specjalistyczne wyposażenie przystosowane do udziału w zawodach.
Jachty turystyczne – przeznaczone do żeglugi rekreacyjnej. Aby zaspokoić potrzeby wymagających klientów, jachty turystyczne są przede wszystkim proste w obsłudze i bardzo komfortowe. Zdecydowanie nie kładzie się nacisku na walory regatowe.
Jachty turystyczno-regatowe – połączenie właściwości jachtów regatowych i jachtów turystycznych. Zapewniają rozwinięcie prędkości na miarę jachtów regatowych i komfort żeglugi na miarę jachtów turystycznych.
Jachty szkoleniowe – przeznaczone do prowadzenia szkoleń przygotowujących do egzaminu na patent żeglarski. Projekt jachtów szkoleniowych kładzie nacisk na bezpieczeństwo załogi, drugorzędny jest komfort spędzania czasu na jachcie. Jachty szkoleniowe są bardzo proste w obsłudze.

Podział jachtów żaglowych ze względu na konstrukcję kadłuba

Jachty mieczowe – żaglówki wyposażone w miecz. Mają szeroki kadłub, dzięki któremu zapewniona jest stateczność poprzeczna. Przystosowane są do rejsów na zbiornikach wodnych o delikatnym wietrze.
Jachty balastowe/kilowe – żaglówki posiadające balast zamocowany na dnie kadłuba, który zapewnia stateczność poprzeczną. Sprawdzają się przy silnym wietrze.
Jachty balastowo-mieczowe/kilowo-mieczowe – połączenie jachtów balastowych i mieczowych. Najpopularniejsze w Polsce.
Jachty wielokadłubowe – jachty o kilku kadłubach. Wyróżniamy katamarany o dwóch kadłubach, które są szybkie i stabilne, trimarany o trzech kadłubach, które są wolniejsze, ale bardzo komfortowe oraz quadramarany o czterech kadłubach.

3 - Budowa jachtu – główne elementy

1. top masztu – z angielskiego top to wierzchołek, górny koniec pionowego drzewca w omasztowaniu żaglowca.
2. maszt – stały pionowy drzewiec, ustawiony w osi żaglowca. Zadaniem masztu jest utrzymanie żagli i przenoszenie siły aerodynamicznej na kadłub jednostki. Maszty dzielą się na fokmaszt, grotmaszt i bezanmaszt w zależności od ożaglowania.
3. achtersztag – lina stałego olinowania żaglowca, która biegnie od topu lub górnej części masztu do rufy. Jej zadaniem jest stabilizowanie masztu.
4. grot – jest to najważniejszy żagiel na jednostce pływającej z napędem żaglowym.
5. fok – jeden z podstawowych elementów ożaglowania. Ma postać sztaksla lub żagla przymasztowego.
6. wanta – olinowanie podtrzymujące maszt. Na jachcie występują symetrycznie parami na obu burtach.
7. sztag – lina olinowania stałego, która stabilizuje omasztowanie. Sztagi biegną od masztu do sztagowników lub innego drzewca.
8. saling – to połączenie kolumny masztu ze stengą (przedłużenie kolumny) lub platforma, gdzie łączy się kolumna masztu ze stengą. Natomiast na żaglowcach, na których występuje maszt jednozłączny, jest to sztywna rozpórka, która powiększa kąt między olinowaniem stałym a masztem.
9. pięta bomu – przegubowy koniec bomu
10. bom – pozioma belka zamocowana do masztu lub sztagu za pomocą przegubu (pięty). Drugi koniec bomu (nok) jest wolny.
11. pięta masztu – koniec masztu, który opiera się o pokład jednostki żaglowej.
12. listwa odbojowa – zwana również odbojnicą, to część znajdująca się dookoła kadłuba w miejscu połączenia z pokładem. Chroni burty przed uderzeniem o nabrzeże.
13. kokpit – to zagłębienie w pokładzie, miejsce w którym może znajdować się załoga. Może być odkryty lub osłonięty od wiatru i fal.
14. ster – służy do utrzymania oraz zmiany kierunku ruchu jednostki pływającej; ster strumieniowy – nazywany też prędnikiem okrętowym, który poprawia manewrowość jednostki pływającej przy małej lub żadnej prędkości.
15. kadłub – konstrukcja przestrzenna, która nadaje kształt i zapewnia pływalność jednostki pływającej. O kadłubie więcej poniżej.
16. płetwa sterowa – powoduje zmianę kursu statku.
17. płetwa mieczowa – ruchomy płat nośny, który umożliwia żeglugę kursami ostrymi. Jego zadaniem jest ograniczenie dryfu przy wietrze innym niż prosto od rufy.
18. dno – spód kadłuba

4 - Obowiązkowe wyposażenie łodzi

Wyposażenie obowiązkowe łodzi na wodach śródlądowych:
1 - Pasy lub kamizelki ratunkowe w liczbie osób znajdujących się na łodzi.
2 - Koło ratunkowe wyposażone w nietonącą linę o średnicy 8-11mm i długości 30 metrów.
3 - Gaśnica proszkowa o wielkości napełniania 2kg. Dotyczy łodzi o długości powyżej 3,5 metra oraz każdej łodzi z silnikiem.
4 - Łodzie wyposażone w silniki o mocy 50-100KW dodatkowa 1 gaśnica.
5 - Łodzie wyposażone w silniki o mocy powyżej 100KW dodatkowo 2 gaśnice.
6 - Łodzie o długości kadłuba do 10 metrów 1 gaśnica + gaśnice zależnie od mocy silnika.
7 - Łodzie o długości kadłuba 10-15 metrów 2 gaśnice + gaśnice zależnie od mocy silnika.
8 - Łodzie o długości kadłuba pow. 15 metrów 3 gaśnice + gaśnice zależnie od mocy silnika.
9 - Odbijacze w liczbie odpowiedniej do rozmiarów łodzi. Dotyczy łodzi o długości powyżej 3,5 metra.
10 - Bosak.
11 - Apteczka pierwszej pomocy.
12 - Skuter powinien być wyposażony w zrywkę do awaryjnego wyłączania silnika.